Postępowanie sanacyjne jest jednym z czterech postępowań restrukturyzacyjnych opisanych w ustawie z dnia 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne. Oprócz zasadniczej funkcji postępowań restrukturyzacyjnych, czyli uniknięcia ogłoszenia upadłości w drodze zawarcia układu z wierzycielami – postępowanie sanacyjne umożliwia podjęcie działań sanacyjnych, tj. czynności prawnych i faktycznych, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań na podstawie planu restrukturyzacyjnego przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją.
POSTĘPOWANIE SANACYJNE
Postępowanie sanacyjne jest uregulowane w przepisach art. 283 – 323 ustawy z dnia 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne. Postępowanie sanacyjne może być wszczęte i prowadzone w związku z niepowodzeniem innego postępowania restrukturyzacyjnego.
- Wniosek przedsiębiorcy o otwarcie postępowania i ew. wniosek o zabezpieczenie
Postępowanie sanacyjne jest wszczynane na skutek złożenia wniosku restrukturyzacyjnego do sądu restrukturyzacyjnego, którym jest właściwy miejscowo sąd gospodarczy. Uprawnionym do złożenia wniosku restrukturyzacyjnego jest dłużnik; kurator w odniesieniu do osób prawnych; a także wierzyciel osobisty, gdy dłużnik jest niewypłacalną osobą prawną.
Wniosek musi zawierać takie informacje jak:
– wstępny plan restrukturyzacyjny wraz z uzasadnieniem wskazującym, że jego wdrożenie przywróci dłużnikowi zdolność do wykonywania zobowiązań;
– uprawdopodobnienie zdolności dłużnika do bieżącego pokrywania kosztów postępowania i bieżących zobowiązań;
– wykaz wierzycieli oraz wierzytelności spornych.
Sąd powinien rozpoznać wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego w terminie 2 tygodni od dnia złożenia wniosku – na posiedzeniu niejawnym.
W postępowaniu o otwarcie postępowania sanacyjnego sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego lub tymczasowego zarządcy. Jest to działanie fakultatywne, sąd może, ale nie musi zabezpieczać majątku dłużnika. Może uczynić to w reakcji na wniosek, ale również z urzędu.
- Postanowienie Sądu o otwarciu postępowania sanacyjnego
Otwarcie postępowania sanacyjnego powoduje, że mienie potrzebne do prowadzenia przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika staje się masą sanacyjną. Dłużnik traci prawo zarządu nad majątkiem, pod rygorem nieważności czynności prawnych dokonanych z naruszeniem zakazu. Zarząd nad mieniem dłużnika obejmuje zarządca wyznaczony przez sąd. Zarządca dokonuje czynności w imieniu własnym, ale na rachunek dłużnika, wykonuje obowiązki sprawozdawcze ciążące na dłużniku oraz nie odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w sprawach dotyczących masy sanacyjnej.
Dłużnik ma obowiązek wskazać i wydać zarządcy cały majątek oraz dokumenty dotyczące jego działalności, majątku i rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe i inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych oraz korespondencję, a także udzielać zarządcy wszelkich potrzebnych wyjaśnień.
Otwarcie postępowania sanacyjnego zapewnia dłużnikowi ochronę przed egzekwowaniem wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo (np. hipoteką lub zastawami).
- Bezskuteczność czynności po otwarciu postępowania sanacyjnego
Po otwarciu postępowania sanacyjnego bezskuteczne w stosunku do masy sanacyjnej są czynności prawne, nieodpłatne albo odpłatne, którymi dłużnik rozporządził swoim majątkiem, jeżeli wartość świadczenia dłużnika przewyższa w istotnym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez dłużnika lub zastrzeżonego dla dłużnika lub dla osoby trzeciej, dokonane w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego. Powyższe stosuje się także odpowiednio do ugody sądowej, uznania powództwa i zrzeczenia się roszczenia.
Bezskuteczne w stosunku do masy sanacyjnej są zabezpieczenia, które nie zostały ustanowione bezpośrednio w związku z otrzymaniem przez dłużnika świadczenia, a zostały ustanowione przez dłużnika w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego. Podobnie bezskuteczne jest ustanowienie w tymże terminie zabezpieczenia w części, która w dniu ustanowienia zabezpieczenia przewyższa więcej niż o połowę wartość zabezpieczonego świadczenia otrzymanego przez dłużnika. Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do ustanowionych przez dłużnika poręczeń, gwarancji i innych podobnych czynności dokonywanych w celu zabezpieczenia świadczenia.
Wraz z otwarciem postępowania sanacyjnego prokura i inne pełnomocnictwa udzielone przez dłużnika wygasają. Od tej pory jedynie zarządca ma prawo do udzielania pełnomocnictw.
- Działania zarządcy
Zarządca po zawarciu porozumienia z dłużnikiem sporządza w terminie trzydziestu dni od otwarcia plan restrukturyzacyjny, w którym np:
- wskazuje zasady zwolnienia pracowników;
- wskazuje niewykonywane (nierentowne) umowy, od których zamierza odstąpić;
- “wyprzedaję” przedmioty z majątku dłużnika, przyspiesza proces oczyszczania masy sanacyjnej ze zbędnych aktywów;
- kwestionuje czynności dłużnika dokonane w okresie poprzedzającym otwarcie postępowania sanacyjnego.
Przed zatwierdzeniem planu restrukturyzacyjnego zarządca może podjąć działania mające na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności wykonywania zobowiązań, jeżeli brak ich niezwłocznego podjęcia istotnie utrudniłby możliwość osiągnięcia celu postępowania sanacyjnego.
W tym samym terminie 30 dni od otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego zarządca sporządza i składa sędziemu komisarzowi spis wierzytelności.
O zamiarze podjęcia działań zarządca informuje sędziego-komisarza, który może w terminie trzech dni zakazać podjęcia wskazanych działań.
- Zwołanie zgromadzenia wierzycieli przez sędziego komisarza
Po zrealizowaniu części lub całości planu restrukturyzacyjnego sędzia komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem restrukturyzacyjnym. Zgromadzenie wierzycieli odbywa się niezwłocznie po zrealizowaniu planu restrukturyzacyjnego w całości lub w części przewidzianej do wykonania w toku postępowania sanacyjnego, nie później jednak niż przed upływem dwunastu miesięcy od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego.
Układ obejmuje wierzytelności osobiste powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, odsetki za okres od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego oraz wierzytelności zależne od warunku, jeżeli warunek ziścił się w czasie wykonywania układu. Wierzytelności wynikające z umowy wzajemnej, która nie została wykonana w całości lub części przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, są objęte układem tylko w przypadku, gdy świadczenie drugiej strony jest świadczeniem podzielnym i tylko w zakresie, w jakim druga strona spełniła świadczenie przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego i nie otrzymała świadczenia wzajemnego.
Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika na mocy układu może obejmować w szczególności:
- odroczenie terminu wykonania;
- rozłożenie spłaty na raty;
- zmniejszenie wysokości;
- konwersję wierzytelności na udziały lub akcję;
- zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.
- Zakończenie postępowania sanacyjnego
Postępowanie sanacyjne zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu lub o odmowie jego zatwierdzenia.
Wraz z zakończeniem postępowania bądź uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania dłużnik odzyskuje prawo zarządu majątkiem, który wydaje zarządca.
Z dniem uprawomocnienia się postanowienia, zarządca obejmuje funkcję wykonania układu i co trzy miesiące składa do Sądu sprawozdanie dot. wykonania planu restrukturyzacyjnego.
Podstawa prawna:
– ustawa z dnia 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne
