Mam taką sytuację, że mój mąż ma długi. Nie wiedziałam o tym a okazało się, że brał jakieś pożyczki gotówkowe, chwilówki, itd. Wraz z odsetkami i innymi kosztami urosła spora kwota. Mąż wyjechał za granicę a komornik chce, żebym to ja spłaciła jego długi. Nie mam zamiaru tego robić bo nie zaciągałam tych długów ani nie wyrażałam na nie zgody. Nie jesteśmy rozwiedzeni i nie zawieraliśmy żadnych umów małżeńskich co do majątku (rozdzielność, itp.). Mamy wspólny dom. Teraz komornik grozi mi, że zajmie dom. Czy rzeczywiście ma do tego prawo? Czy ja muszę spłacać długi męża?
W opisanej sytuacji należy zwrócić uwagę na dwie kluczowe okoliczności. Po pierwsze, są Państwo małżeństwem i obowiązuje u Państwa ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Po drugie, długi wynikają z zobowiązań wyłącznie Pani męża i nie wyrażała Pani zgody na ich zaciąganie. W takiej sytuacji komornik nie ma prawa zająć domu wchodzącego w skład majątku wspólnego. Komornik może prowadzić egzekucję wyłącznie z:
– majątku osobistego Pani męża,
– z jego wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych z innej działalności zarobkowej,
– korzyści męża uzyskanych z przysługujących mu praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw twórcy,
– a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
Przepisy dotyczące wspólności majątkowej małżeńskiej mają na celu ochronę majątku wspólnego małżonków. Komornik nie może zatem zająć składników majątkowych wchodzących w skład tego majątku poza wyczerpująco wyliczonymi powyżej.
Sytuacja ta jednak może ulec zmianie na skutek ustania wspólności majątkowej małżeńskiej. Wspólność ta może ustać np. w wyniku orzeczenia rozwodu, separacji czy ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. Również każdy z wierzycieli Pani męża może wystąpić do sądu z pozwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej jeżeli dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko Pani mężowi i uprawdopodobni, że zaspokojenie jego wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.
W sytuacji, w której powstanie rozdzielność majątkowa wierzycielowi przysługuje prawo do zajęcia udziału w nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego i prowadzenia z niej egzekucji. W szczególności wierzyciel nie uprzednio dokonać zajęcia prawa do podziału majątku wspólnego. Kwestia ta była przedmiotem uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17.04.2015 r. (sygn. akt: III CZP 9/15), która zapadła w odpowiedzi na następujące pytanie prawne postawione przez Sąd Okręgowy: Czy wierzyciel jednego z małżonków może prowadzić egzekucję z ułamkowej części nieruchomości po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, czy też zaspokojenie jego wierzytelności powinno nastąpić przez zajęcie prawa dłużnika do żądania podziału majątku wspólnego (art. 912 k.p.c.), a po przeprowadzeniu działu, skierowanie egzekucji do tej nieruchomości, jeżeli przypadnie dłużnikowi? Na tak postawione pytanie SN odpowiedział: Wierzyciel jednego z małżonków po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej może prowadzić egzekucję z udziału tego małżonka we własności nieruchomości wchodzącej poprzednio w skład majątku wspólnego.
Odpowiadając wprost na Pani pytania, nie ma Pani obowiązku spłacenia długów męża a komornik nie może prowadzić egzekucji z Państwa domu tak długo, jak nieruchomość ta wchodzi w skład Państwa majątku wspólnego. Jeżeli jednak wspólność majątkowa ustanie to komornik będzie mógł zająć udział w nieruchomości, który przypadałby Pani mężowi w wyniku podziału. Należy przy tym podkreślić, że rozdzielność majątkowa może powstać nie tylko na skutek umowy, rozwodu czy separacji, ale także w wyniku pozwu każdego z wierzycieli, który dysponując tytułem wykonawczym uprawdopodobni, że zaspokojenie jego wierzytelności wymaga podziału majątku wspólnego.
