Jak się uwolnić od długów? Upadłość konsumencka. Przesłanki ogłoszenia i przebieg postępowania.
Upadłość konsumencka to możliwość zmniejszenia bądź całkowitego umorzenia zobowiązań, a zatem jest to dla dłużnika, który nie jest w stanie spłacić zaciągniętych kredytów jedyna szansa na wyjście z długów. Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla osób fizycznych oraz byłych przedsiębiorców, a zatem docelowo zmierza do oddłużenia,
a jeśli pozwala na to sytuacja majątkowa upadłego – również do spłaty (nawet częściowej) wierzycieli. Prawo upadłościowe nazywa takie postępowanie postępowaniem upadłościowym wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
O umorzenie długów w ramach upadłości konsumenckiej mogą się ubiegać konsumenci, tzn. osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Z procedury mogą też skorzystać byli przedsiębiorcy, którzy uzyskali już status konsumentów, tj. zostali wyrejestrowani
z właściwego rejestru (np. CEIDG). Jednakże, gdy stan niewypłacalności powstał w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca powinien złożyć wniosek o upadłość na innych zasadach niż osoba fizyczna, która nigdy nie prowadziła własnej firmy. Dłużnik chcący ogłosić opadłość musi być niewypłacalny. Oznacza to, że musiał utracić zdolność do regulowania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Dłużnik również musi wykazać, że nie przyczynił się do powstania stanu niewypłacalności na skutek umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa.
Wymogi formalne wniosku o upadłość konsumencką
Pierwszym etapem w kierunku ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest złożenie przez dłużnika do właściwego sądu rejonowego w obrębie miejsca zwykłego pobytu dłużnika wniosku o ogłoszenie upadłości. Profesjonalnie sporządzony wniosek jest podstawą sukcesu, gdyż koniecznym jest przygotowanie potrzebnych dokumentów dotyczących aktualnie posiadanych składników majątku, środków pieniężnych, należności wobec innych podmiotów oraz spis wierzycieli (także tych, których należność upadły kwestionuje). Konieczne jest również uzasadnienie wniosku i dołączeniu do niego dowodów potwierdzających okoliczności, które doprowadziły do niewypłacalności, np. zaświadczenie o ciężkiej chorobie. Można również powoływać na te okoliczności świadków. Syndyka, który będzie zarządzał majątkiem, wyznacza sąd. Przed złożeniem wniosku dłużnik musi mieć na uwadze, że postępowanie upadłościowe to długotrwały proces, który wiąże się z koniecznością znoszenia określonych niedogodności, ale jednocześnie zapewnia on realne wyjście z zadłużenia. Od wniosku pobiera się opłatę podstawową, która obecnie wynosi 30,00 zł, a także 17 zł opłaty skarbowej (kiedy reprezentuje go profesjonalny pełnomocnik – adwokat, radca prawny, czy doradca restrukturyzacyjny). Koszty postępowania upadłościowego są pokrywane ze środków skarbu państwa, a zatem dłużnik nie jest zobowiązany do ponoszenia kosztów sądowych.
Co się dzieje po złożeniu wniosku?
Po złożeniu wniosku wierzyciele zgłaszają przysługujące im wierzytelności, a następnie dochodzi do spieniężenia całego majątku upadłego. Sporządzany jest plan podziału między wierzycieli kwot uzyskanych w wyniku sprzedaży majątku upadłego i ustalany jest plan spłat wierzycieli, w którym sąd określa w jakim czasie i w jakim zakresie upadły będzie spłacał pozostałe długi, na które nie starczyło pieniędzy ze sprzedaży jego majątku. Sąd również określa, jaka część długów upadłego ma być umorzona. Umorzeniu podlega każde zobowiązanie pieniężne, np. kredyt hipoteczny, kredyt gotówkowy,
podatki, składki ZUS, rachunki za prąd, media i inne. Nie podlegają natomiast umorzeniu alimenty, odszkodowania na osobie, kara grzywny wymierzona przez sąd karny. Plan spłat może trwać maksymalnie 5 lat. We wskazanym okresie upadły nie może zobowiązywać się do zakupu towarów na raty czy też z odroczonym terminem płatności. W wypadku niedochowania nałożonych na niego obowiązków, sąd może uchylić plan spłat i umorzyć postępowanie upadłościowe, co zamknie mu drogę do oddłużenia na następne 10 lat.
Skutki ogłoszenia upadłości
Wraz z ogłoszeniem upadłości cały majątek konsumenta staje się „masą upadłości”, która jest zarządzaną przez syndyka. Konsument od tego momentu nie może swobodnie rozporządzać swoim majątkiem i jest zobowiązany do wskazania i wydania syndykowi całego swojego majątku, a także całej dokumentacji dotyczącej majątku i rozliczeń.
Upadły musi również pamiętać, że do składu masy upadłości zaliczane jest również wynagrodzenie za pracę. Po ogłoszeniu upadłości syndyk sporządza inwentaryzację majątku masy upadłości po czym przystępuje do sprzedaży majątku upadłego konsumenta. Warto wskazać, że sprzedaż nie dotyczy przedmiotów pierwszej potrzeby, potrzebnych do codziennej egzystencji.
Wraz z ogłoszeniem upadłości wymagalne staną się wszelkie zobowiązania konsumenta. Przykładowo kredyt wzięty przez dłużnika na raty będzie natychmiastowo płatny w pełnej wysokości. Co więcej, wraz z ogłoszeniem upadłości konsument będzie mógł zawierać tylko drobne umowy życia codziennego (jak np. zakupy żywności), które pokrywane będą przez upadłego z tych funduszy, jakie nie podlegały zajęciu przez syndyka.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, w szczególności art. 4911-23
