Wakacje kredytowe – na czym polegają i kto może z nich skorzystać?

W ubiegłym miesiącu Prezydent RP podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, która wprowadza m.in. tzw. „wakacje kredytowe”. Ustawa weszła w życie w dniu 29 lipca 2022 r. Kredytobiorcy nadal mają jednak wątpliwości, czy tzw. urlop od kredytu nie pogorszy ich zdolności kredytowej w przyszłości. 

Zacznijmy jednak od początku. Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje o popularnych obecnie „wakacjach kredytowych”:

• Z wakacji kredytowych mogą skorzystać wyłącznie kredytobiorcy, którzy zawarli umowę kredytu hipotecznego w PLN przed dniem 1 lipca 2022 r. i których termin spłaty kończy się co najmniej po upływie 6 miesięcy od tej daty.
• Z wakacji kredytowych można skorzystać tylko w zakresie jednej umowy, zawartej w celu nabycia nieruchomości przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.  
• Wakacje kredytowe to zawieszenie terminu spłaty maksymalnie 8 rat kredytu hipotecznego i odroczenie spłaty tych rat na sam koniec okresu harmonogramu spłaty. 
• Wybór rat do zawieszenia należy do kredytobiorcy, jednak muszą one przypadać w okresie od 1 sierpnia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. Spłatę kredytu można zawiesić na dwa miesiące w trzecim i na dwa miesiące w czwartym kwartale 2022 r. oraz po jednym miesiącu w każdym kwartale 2023 r.
• Wniosek o zawieszenie rat spłaty kredytu hipotecznego w ramach programu można złożyć do banku – kredytodawcy – pisemnie, mailowo lub za pomocą bankowości elektronicznej. We wniosku umieszcza się oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Niewątpliwie warto zachować kopię wniosku złożonego w Banku wraz z potwierdzeniem jego nadania. 
• Spłata kredytu zostaje zawieszona na okres wskazany we wniosku z dniem jego doręczenia bankowi. Bank potwierdza kredytobiorcy otrzymanie wniosku w ciągu 21 dni od dnia jego doręczenia. Brak potwierdzenia nie wpływa na rozpoczęcie zawieszenia spłaty kredytu.
• W okresie zawieszenia kredytobiorca nie płaci rat kapitałowo-odsetkowych, ale jest zobowiązany pokrywać opłaty związane z umową takie jak np. opłaty z tyt. umowy ubezpieczenia kredytu.

Skargi konsumentów 

Od momentu wejścia w życie wakacji kredytowych do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta wpłynęło ponad 600 skarg konsumentów. Część z nich dotyczyła niesłusznie stosowanego przez banki wymogu składania oddzielnego wniosku na zawieszenie każdej z rat spłaty umowy kredytu. 

W ślad za komunikatem Rzecznika Finansowego z dnia 11 sierpnia 2022 r. trzeba zaznaczyć, że kredytobiorca sam decyduje, czy skorzysta z wszystkich możliwych okresów odroczenia spłaty, czy tylko z niektórych. Podobnie kredytobiorca decyduje czy złoży wniosek od razu na cały okres wakacji kredytowych, czy też zdecyduje  się składać odrębne wnioski na każdy kwartał.

Ponadto konsumenci skarżą się na banki, które w zaktualizowanym harmonogramie spłat zawarły raty dużo wyższe niż przed złożeniem wniosku o zawieszenie spłaty albo raty stanowiące spłatę wyłącznie odsetek, bez spłaty kapitału. Jest to co do zasady niedopuszczalna praktyka, ponieważ w świetle powołanej ustawy, skorzystanie z wakacji kredytowych powinno być bezpłatne dla kredytobiorcy. W odpowiedzi na skargi UOKiK poinformował, że zajmuje się badaniem zgodności działań banków z ww. ustawą.

Wakacje kredytowe – nie dla frankowiczów 

Należy podkreślić, że osoby, które mają kredyty hipoteczne w innych walutach oraz indeksowane lub denominowane do waluty innej niż waluta polska nie mogą skorzystać z wakacji kredytowych. 

Wakacje kredytowe a zdolność kredytowa 

Wiele konsumentów martwi się o wpływ skorzystania z wakacji kredytowych na swoją zdolność kredytową w przyszłości. Zarówno Rząd jak i Biuro Informacji Kredytowej zapewnia, że wakacje kredytowe nie wpłyną na tzw. „scoring” klienta w BIK. Niektóre Banki postanowiły również publicznie oświadczyć, że nie będą uwzględniać w ocenie zdolności kredytowej informacji o skorzystaniu z wakacji kredytowych. Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że BIK jest instytucją, która gromadzi i udostępnia dane o historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów i firm pożyczkowych. Zatem informacja o skorzystaniu z wakacji kredytowych jest odnotowywana w raporcie BIK dotyczącym klienta, a ostateczna ocena zdolności kredytowej należy wyłącznie do kredytodawcy, który dokonuje analizy na podstawie posiadanej wiedzy o sytuacji finansowej wnioskodawcy.