W ubiegłym miesiącu Prezydent RP podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, która wprowadza m.in. tzw. „wakacje kredytowe”. Ustawa weszła w życie w dniu 29 lipca 2022 r. Kredytobiorcy nadal mają jednak wątpliwości, czy tzw. urlop od kredytu nie pogorszy ich zdolności kredytowej w przyszłości. 

Zacznijmy jednak od początku. Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje o popularnych obecnie „wakacjach kredytowych”:

• Z wakacji kredytowych mogą skorzystać wyłącznie kredytobiorcy, którzy zawarli umowę kredytu hipotecznego w PLN przed dniem 1 lipca 2022 r. i których termin spłaty kończy się co najmniej po upływie 6 miesięcy od tej daty.
• Z wakacji kredytowych można skorzystać tylko w zakresie jednej umowy, zawartej w celu nabycia nieruchomości przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.  
• Wakacje kredytowe to zawieszenie terminu spłaty maksymalnie 8 rat kredytu hipotecznego i odroczenie spłaty tych rat na sam koniec okresu harmonogramu spłaty. 
• Wybór rat do zawieszenia należy do kredytobiorcy, jednak muszą one przypadać w okresie od 1 sierpnia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. Spłatę kredytu można zawiesić na dwa miesiące w trzecim i na dwa miesiące w czwartym kwartale 2022 r. oraz po jednym miesiącu w każdym kwartale 2023 r.
• Wniosek o zawieszenie rat spłaty kredytu hipotecznego w ramach programu można złożyć do banku – kredytodawcy – pisemnie, mailowo lub za pomocą bankowości elektronicznej. We wniosku umieszcza się oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Niewątpliwie warto zachować kopię wniosku złożonego w Banku wraz z potwierdzeniem jego nadania. 
• Spłata kredytu zostaje zawieszona na okres wskazany we wniosku z dniem jego doręczenia bankowi. Bank potwierdza kredytobiorcy otrzymanie wniosku w ciągu 21 dni od dnia jego doręczenia. Brak potwierdzenia nie wpływa na rozpoczęcie zawieszenia spłaty kredytu.
• W okresie zawieszenia kredytobiorca nie płaci rat kapitałowo-odsetkowych, ale jest zobowiązany pokrywać opłaty związane z umową takie jak np. opłaty z tyt. umowy ubezpieczenia kredytu.

Skargi konsumentów 

Od momentu wejścia w życie wakacji kredytowych do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta wpłynęło ponad 600 skarg konsumentów. Część z nich dotyczyła niesłusznie stosowanego przez banki wymogu składania oddzielnego wniosku na zawieszenie każdej z rat spłaty umowy kredytu. 

W ślad za komunikatem Rzecznika Finansowego z dnia 11 sierpnia 2022 r. trzeba zaznaczyć, że kredytobiorca sam decyduje, czy skorzysta z wszystkich możliwych okresów odroczenia spłaty, czy tylko z niektórych. Podobnie kredytobiorca decyduje czy złoży wniosek od razu na cały okres wakacji kredytowych, czy też zdecyduje  się składać odrębne wnioski na każdy kwartał.

Ponadto konsumenci skarżą się na banki, które w zaktualizowanym harmonogramie spłat zawarły raty dużo wyższe niż przed złożeniem wniosku o zawieszenie spłaty albo raty stanowiące spłatę wyłącznie odsetek, bez spłaty kapitału. Jest to co do zasady niedopuszczalna praktyka, ponieważ w świetle powołanej ustawy, skorzystanie z wakacji kredytowych powinno być bezpłatne dla kredytobiorcy. W odpowiedzi na skargi UOKiK poinformował, że zajmuje się badaniem zgodności działań banków z ww. ustawą.

Wakacje kredytowe – nie dla frankowiczów 

Należy podkreślić, że osoby, które mają kredyty hipoteczne w innych walutach oraz indeksowane lub denominowane do waluty innej niż waluta polska nie mogą skorzystać z wakacji kredytowych. 

Wakacje kredytowe a zdolność kredytowa 

Wiele konsumentów martwi się o wpływ skorzystania z wakacji kredytowych na swoją zdolność kredytową w przyszłości. Zarówno Rząd jak i Biuro Informacji Kredytowej zapewnia, że wakacje kredytowe nie wpłyną na tzw. „scoring” klienta w BIK. Niektóre Banki postanowiły również publicznie oświadczyć, że nie będą uwzględniać w ocenie zdolności kredytowej informacji o skorzystaniu z wakacji kredytowych. Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że BIK jest instytucją, która gromadzi i udostępnia dane o historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów i firm pożyczkowych. Zatem informacja o skorzystaniu z wakacji kredytowych jest odnotowywana w raporcie BIK dotyczącym klienta, a ostateczna ocena zdolności kredytowej należy wyłącznie do kredytodawcy, który dokonuje analizy na podstawie posiadanej wiedzy o sytuacji finansowej wnioskodawcy. 

Stałeś się ofiarą przestępstwa, w wyniku którego zostałeś poszkodowany? Pamiętaj, że już na etapie postępowania karnego możesz domagać się odszkodowania od sprawcy.

Odszkodowanie w postępowaniu karnym w procesie karnym

Oprócz podstawowego celu postępowania karnego jakim jest ustalenie sprawcy przestępstwa i wymierzenie mu sprawiedliwej kary, nie można również zapomnieć o osobie pokrzywdzonego przestępstwem. W przypadku gdy sprawca zostanie skazany, tj. zostanie uznany za winnego przestępstwa, sąd może, a na wniosek pokrzywdzonego musi, orzec o obowiązku naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Odszkodowanie zasądza się również przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary lub w przypadku odstąpienia od jej wymierzenia.

Co musisz zrobić by Sąd przyznał odszkodowanie?

1. Złóż wniosek o orzeczenie wobec oskarżonego wniosku o naprawienie Twojej szkody lub zadośćuczynienie za poniesioną krzywdę,
2. Wskaż Sądowi rozmiar Twojej szkody lub krzywdy, np. przedstaw rachunki za leczenie przebyte w związku z przestępstwem, zakup leków, wizyty u lekarza.
3. Udowodnij, że poniesiona szkoda powstała wskutek przestępstwa. 

Granice odszkodowania w postępowaniu karnym

Warto zdawać sobie sprawę, że głównym celem procesu karnego nie jest całkowite i wyczerpujące rozpatrzenie sprawy o odszkodowanie dla pokrzywdzonego. Najważniejszym zadaniem postepowania karnego jest rozstrzygnięcie odpowiedzialności oskarżonego za przypisywane mu przestępstwo. W przypadku gdy zgłaszana przez poszkodowanego szkoda nie może być ustalona w precyzyjnej wysokości w krótkim czasie lub też jest ona wątpliwa, Sąd może odmówić nałożenia na skazanego obowiązku naprawienia szkody lub ograniczyć wysokość obowiązku do wysokości, która jest niesporna. Priorytetem jest to, by zakończyć postępowanie karne wobec oskarżonego najszybciej jak to możliwe po zgromadzeniu wszystkich dowodów, tak by oskarżony wiedział nie pozostawał w niepewności co do swojego statusu. 

            Jeżeli sąd karny orzeknie obowiązek naprawienia szkody w wysokości niższej niż domagał się poszkodowany lub w ogóle nie nałoży takiego obowiązku na sprawcę, możliwości poszkodowanego na uzyskanie pełnego odszkodowania nie kończą się. Po zakończeniu postępowania karnego można na zwykłych zasadach domagać się odszkodowania lub zadośćuczynienia na drodze postępowania cywilnego. W takim postępowaniu sąd będzie dokładnie badał wysokość szkody i krzywdy powstałej u poszkodowanego. Nie będzie natomiast musiał rozważać czy za szkodę odpowiada skazany w procesie karnym, ponieważ wyrok karny w tym przedmiocie wiąże sąd cywilny co oznacza że sąd w sprawie cywilnej uznaje bez zastrzeżeń że wyrok jest prawidłowy i odpowiada rzeczywistemu przebiegowi danego zdarzenia które spowodowało szkodę. 

Niestety nierzadko zdarzają się sytuacje, w których ekipa remontowa źle wykonała zamówioną usługę. Przepisy prawa na szczęście przewidują w tym wypadku szereg możliwości. Poniżej opisujemy, czego można domagać się od wykonawcy.

UMOWA O WYKONANIE REMONTU

W praktyce powszechnie zawarcie umowy o remont mieszkania jest zawierane formie ustnej, a szczegółowe elementy są doprecyzowane w wiadomościach sms, mailowych oraz na komunikatorach społecznościowych. W nielicznych sytuacjach możemy trafić na umowę, która w sposób precyzyjny określała prawa i obowiązki stron, termin rozpoczęcia, zakończenia prac oraz wykaz zleconych prac.

Warto jednak pamiętać, że zawarta umowa nawet w formie ustnej nie oznacza, że nie przysługują nam żadne prawa, które zapewniają ochronę przed nierzetelnym wykonaniem prac.

Zaznaczyć należy, że przysługujące nam uprawienia są zależne od tego, czy do remont został zakończony lub czy wykonawca zrealizował umowę, ale została ona wykonana w sposób niezgodny z ustaleniami lub wadliwie. 

ODSTĄPIENIE OD UMOWY ORAZ WYKONANIE ZASTĘPCZE

Jeżeli w trakcie remontu zauważymy, że prace są wykonywany w sposób nieprawidłowy możemy skorzystać z dwóch uprawnień. Po pierwsze, możemy złożyć oświadczenie o odstąpieniu od zawartej umowy lub też zlecić tzn. wykonanie zastępcze. Warto jest zaznaczyć, że wskazane uprawienia muszą zostać poprzedzone wezwaniem wykonawczy do zmiany sposobu wykonywania umowy. Wezwanie należy najlepiej sporządzić pisemnie i wysłać listem poleconym do wykonawcy oraz wyznaczyć odpowiedni termin, np. 7 czy 14 dni od dnia doręczenia wezwania. W razie upływu ww. terminu możemy odstąpić od zawartej umowy lub też powierzyć albo powierzyć dalsze wykonanie umowy (remontu) innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo wykonawcy.

ODSZKODOWANIE ZA SZKODY ORAZ NIETERMINOWE WYKONANIE REMONTU

Jeżeli remont został w całości wykonany w sposób wadliwy, nie ma obowiązku odbioru tak wykonanych prac. Pamiętać jednak należy, że w takim wypadku nie zaktualizuje się obowiązek zapłaty wynagrodzenia wykonawcy. Jeżeli remont został wykonany i doszło do jego odbioru możemy domagać się odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy albo skorzystać z rękojmi za wady (złożyć oświadczenie o obniżeniu wynagrodzenia).

W przypadku, gdy wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub wykonaniem remontu, nasze uprawnienia mogą wynikać albo z umowy jaką podpisaliśmy z wykonawcą, albo ponownie wprost z przepisów prawa.

Jeżeli została zawarta umowa, często spotykanym rozwiązaniem jest zastrzeganie kary umownej w przypadku nieterminowego wykonania remontu, tj. zapłaty określonej kwoty. Umowa może precyzować i zastrzegać możliwość odstąpienia od umowy w przypadku nieterminowego wykonania remontu bądź powierzenia jego dalszego wykonanie innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo wykonawcy.

Jeżeli ww. zapisy nie zostały zawarte, to zgodnie z przepisami prawa, jeżeli wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem remontu tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał go ukończyć w czasie umówionym, możemy bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania umowy.

W poniższym artykule zastanowimy się nad procedurą uzyskiwania odszkodowania za szkodę komunikacyjną. Co należy zrobić, jeśli padniemy ofiarą kolizji drogowej ? 

Wypadek samochodowy – i co dalej?

Zgodnie z prawem, każdy posiadacz pojazdu mechanicznego ma obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia, czyli posiadania tzw. polisy OC. Jest to konieczne, aby zabezpieczyć się przed ponoszeniem odpowiedzialności finansowej za zdarzenia wywołane w ruchu drogowym z własnej kieszeni. Jeśli zatem Twój samochód został uszkodzony w wyniku „stłuczki”, żądanie odszkodowania skieruj nie do samego sprawcy, ale do jego Ubezpieczyciela. Kwestia zgłoszenia szkody spoczywa zazwyczaj na poszkodowanym.  W tym celu zaleca się sporządzenie na miejscu zdarzenia oświadczenia, w którym sprawca przyjmie odpowiedzialność za zdarzenie i wskaże m.in. dane swojej polisy OC. Warto dopilnować, aby na każdej stronie oświadczenia znalazły się własnoręczne podpisy sprawcy i poszkodowanego.

Jak sprawdzić, czy dane podane przez sprawcę są prawidłowe?

W razie wątpliwości co do danych podanych przez sprawcę w oświadczeniu, istnieje możliwość wyszukania pojazdu po numerze rejestracyjnym w bazie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego pod adresem: https://www.ufg.pl/infoportal/faces/pages_home-page/Page_4d98135c_14e2b8ace27__7ff1/Pagee0e22f3_14efe6adc05__7ff1/Page4d024e07_14f0a824115__7ff6?_afrLoop=8020374326341800&_afrWindowMode=0&_adf.ctrl-state=1bnyspreu5_4

Posiadanie polisy ubezpieczenia OC pojazdu jest co prawda obowiązkowe, co nie oznacza, że każdy uczestnik ruchu stosuje się do tego nakazu. Jednocześnie jeśli sprawca nie ma ważnego ubezpieczenia, na miejsce zdarzenia warto wezwać policję – sporządzoną przez funkcjonariusza notatkę służbową, protokół warto dołączyć do zgłoszenia szkody. Wówczas sprawą odszkodowania zajmuje się Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

Terminy

• Termin na zgłoszenie szkody wynosi 30 dni. 
• Należy pamiętać o terminie przedawnienia roszczenia o odszkodowanie, który wynosi 3 lata od momentu, kiedy poszkodowany dowiedział się o zaistnieniu zdarzenia i nie później niż 10 lat od dnia wystąpienia zdarzenia, a jeśli szkoda powstała w wyniku przestępstwa – nie później niż przed upływem 20 lat od dnia zdarzenia. Po upływie terminu przedawnienia, nie można już dochodzić zapłaty odszkodowania przed Sądem.
• Ubezpieczyciel ma zasadniczo 30 dni na wypłacenie odszkodowania, liczonych od dnia zgłoszenia szkody Ubezpieczycielowi.

Sposób naprawienia szkody

W świetle kodeksu cywilnego, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego (np. naprawa pojazdu na koszt sprawcy), bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty – np. gdy wskutek wypadku pojazd nadaje się do tzw. „kasacji”, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Zakres odszkodowania 

Osoba zobowiązana do odszkodowania jest odpowiedzialna jedynie za normalne następstwa działania lub zaniechania, wskutek którego wynikła szkoda, a jej naprawienie ma obejmować nie tylko poniesione przez poszkodowanego straty, ale też korzyści, jakie mógłby osiągnąć, gdyby dane zdarzenie nie nastąpiło. Należy również pamiętać o tym, że zachowanie poszkodowanego ma również wpływ na wysokość odszkodowania. Chodzi o sytuację, w której poszkodowany przyczynił się do powstania szkody np. nie zachował wystarczającej ostrożności na drodze, poruszał się pojazdem nieposiadającym ważnych przeglądów technicznych lub miał niezapięte pasy bezpieczeństwa. Takie okoliczności mogą mieć istotny wpływ na wysokość odszkodowania. 

Odmowa wypłaty odszkodowania przez Ubezpieczyciela – co robić?

Może się zdarzyć, że Ubezpieczyciel wypłaci nam niesatysfakcjonujące odszkodowanie lub całkowicie odmówi jego wypłaty. Wówczas sprawę można od razu skierować do Sądu lub spróbować złożyć odwołanie do Ubezpieczyciela. Odwołanie należy wnieść przed upływem terminów przedawnienia, które podano powyżej, bezpośrednio do Ubezpieczyciela. W swojej decyzji Ubezpieczyciel poinformuje w jakiej formie można zakwestionować jego rozstrzygnięcie oraz gdzie należy złożyć odwołanie. Jeśli rozstrzygnięcie sprawy przez Ubezpieczyciela będzie nadal niekorzystne, nadal możliwe jest wszczęcie powództwa cywilnego o odszkodowanie przed właściwym Sądem powszechnym. Warto pamiętać, że po wyczerpaniu drogi reklamacyjnej przed Ubezpieczycielem (rozpatrzeniu odwołania), poszkodowany może również skorzystać z pomocy Rzecznika Finansowego, składając wniosek o interwencję w sprawie.

Jeżeli miałeś ostatnio przeprowadzany jakiś zabieg medyczny i uważasz, ze został on przeprowadzony nieprawidłowo, pamiętaj, że możesz dochodzić swoich praw jeśli poniosłeś w związku z takim zdarzeniem szkodę.

Czym jest błąd medyczny?

Niestety nie istnieje jedna definicja ustawowa definicja błędu medycznego. W związku z tym koniczne jest każdorazowe badanie konkretnego przypadku i oparcie się na poglądach sądów oraz doktryny. Zwykle za błąd medyczny uważa się czynność lub zaniechanie lekarza w zakresie diagnozy i terapii, niezgodną z nauką medycyny w zakresie dla lekarza dostępnym.

By mówić o błędzie medycznym konieczne więc jest udowodnienie przez poszkodowanego, że sprawca miał obowiązek podjęcia lub zaniechania jakiegoś działania i obowiązek ten wynika z aktualnie obowiązującej wiedzy medycznej. Uznaje się, że aktualną wiedzą medyczną jest ta, która jest obecnie nauczana studentów medycyny. 

W tym miejscu należy przypomnieć, że w większości przypadków podejmowane przez personel medyczny działania nie maja gwarancji wystąpienie określonego celu, lecz gwarancję starannego działania. Oznacza to, że lekarz np. wycinając guz, odpowiedzialny jest za to by wyciąć go dokładnie, zgodnie ze sztuką. Nie odpowiada jednak za to, że pojawi on się podobnie w tym samym miejscu na skutek zmian nowotworowych.

Jak dochodzić odszkodowania?

Jeżeli uważasz ze należy Ci się odszkodowanie za błąd medyczny możesz:

1. wszcząć postępowanie przed Wojewódzką Komisją ds. orzekania o zdarzeniach medycznych, tylko jeżeli błąd nastąpił podczas leczenia szpitalnego lub 
2. złożyć pozew do sądu powszechnego

Procedura przed Wojewódzką Komisją ds. orzekania o zdarzeniach medycznych jest szybsza i tańsza. Jej minusem jest jednak to, że Szpital jedynie proponuje wysokość odszkodowania, na które poszkodowany może się zgodzić. Szpital w tym postępowaniu nie może zostać zmuszony do wypłaty jakichkolwiek kwot. Wszczęcie sprawy przed Wojewódzką Komisją ds. orzekania o zdarzeniach medycznych przerywa bieg przedawnienia roszczenia o odszkodowanie.

Termin przedawnienia roszczenia o odszkodowanie za błąd medyczny

Zgodnie z art. 442¹ kodeksu cywilnego możesz domagać się odszkodowania za błąd medyczny w terminie 3 lat od dnia w którym dowiedziałeś się albo mogłeś się dowiedzieć przy zachowaniu należytej staranności o powstałej szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Termin ten nie może być jednak dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. 

Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.

W jakich sytuacjach można ubiegać się o odszkodowanie za opóźniony lub odwołany lot? Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że w takich przypadkach pasażer ma swoje prawa 
i może ubiegać się o odszkodowanie, oczywiście po spełnieniu pewnych warunków. 

Odszkodowanie za opóźniony lot

Prawa pasażerów zostały uregulowane w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku nr 261/2004. Celem rozporządzenia jest „zapewnienie wysokiego poziomu ochrony pasażerów, dlatego ustanawia się w nim wspólne zasady przyznawania pasażerom odszkodowań oraz udzielania im pomocy w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów”. 

Rozporządzenie ma zastosowanie do pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się na terytorium państwa UE, do którego mają zastosowanie traktaty UE; oraz pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się w państwie trzecim i lądujących na lotnisku znajdującym się na terytorium państwa UE, do którego mają zastosowanie traktaty UE, jeżeli przewoźnik lotniczy obsługujący dany lot jest przewoźnikiem unijnym.

Jeżeli lot był opóźniony względem planowanego czasu odlotu, możliwa jest ubieganie się o uzyskanie pomocy, zwrotu kosztów i do lotu powrotnego, w zależności od długości opóźnienia i długości trasy. Jeżeli pasażer dotarł do miejsca docelowego z co najmniej trzygodzinnym opóźnieniem, można ubiegać się o odszkodowanie, chyba że opóźnienie było spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności. W tym zakresie to linie lotnicze muszą udowodnić istnienie wskazanych okoliczności, przedstawiając na przykład wyciągi z dzienników pokładowych lub sprawozdań dotyczących incydentów. Przewoźnik lotniczy powinien dostarczyć takie dowody właściwemu krajowemu organowi odpowiedzialnemu za egzekwowanie przepisów oraz zainteresowanym pasażerom, zgodnie z krajowymi przepisami o dostępie do dokumentów.

Co w razie odwołania lotu? 

W razie odwołania lotu pasażerom, których ono dotyczy, należy zapewnić:

• opiekę (posiłki, napoje, zakwaterowanie w hotelu, transport pomiędzy lotniskiem a miejscem zakwaterowania, możliwość wykonania dwóch bezpłatnych połączeń telefonicznych, wysłania dwóch dalekopisów, dwóch faksów lub e-maili);
• zwrot kosztu biletu w terminie siedmiu dni lub lot powrotny do pierwszego miejsca odlotu albo zmianę planu podróży do miejsca docelowego;
• odszkodowanie w wysokości: 250 EUR dla wszystkich lotów o długości do 1 500 kilometrów; 400 EUR dla wszystkich lotów wewnątrzunijnych dłuższych niż 1 500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1 500 do 3 500 kilometrów; 600 EUR dla wszystkich innych lotów.

Warto jednak zaznaczyć, że odszkodowanie wypłaca się wówczas, gdy pasażer nie został poinformowany o odwołaniu z odpowiednim wyprzedzeniem. Nie jest ono jednak wypłacane, jeżeli przewoźnik może wykazać, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Wiele osób pracując styka się z sytuacjami, które mogą spowodować jakąś szkodę. Nawet zwykła praca biurowa potencjalnie może wywołać u nas jakąś kontuzję np. skręcenie kostki. Zastanówmy się więc czy w takich sytuacjach możemy dochodzić jakiegoś odszkodowania.

Kiedy możemy mówić o wypadku przy pracy?

Zgodnie z definicją ustawową za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia – Warto zwrócić uwagę na ten punkt. Wynika z niego, że nawet jeśli bez wiedzy pracodawcy pracownik pozostanie w pracy i będzie wykonywał czynności pracownicze, podczas których zdarzy się mu wypadek będzie miał prawo do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy.

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy – Dzięki temu punktowi pracownik jest również chroniony w czasie przejazdów na miejsce pracy z siedziby pracodawcy.

Jakie świadczenia możesz otrzymać w przypadku wypadku przy pracy?

W zależności od okoliczności i skutków wypadku pracownikowi przysługuje: zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, jednorazowe odszkodowanie, renta z tytułu niezdolności do pracy, renta szkoleniowa, renta rodzinna, dodatek do renty rodzinnej, dodatek pielęgnacyjny, pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.

Czym jest jednorazowe odszkodowanie przy pracy? Kiedy przysługuje? Jaka jest jego wysokość?

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje:

1. poszkodowanemu ubezpieczonemu pracownikowi, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub

2. członkom rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty

W pierwszym przypadku odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu jaki poniósł pracownik. Stałym uszczerbkiem na zdrowiu jest naruszenie sprawności organizmu powodujące jego upośledzenie w sposób nierokujący poprawy. Długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu jest naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie. Ocena stopnia uszczerbku, a w konsekwencji wysokości należnego odszkodowania, dokonywana jest przez ZUS po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez pracownika. 

Przykład:

Jeżeli u pracownika ustalono 10 procentowy długotrwały uszczerbek na zdrowiu otrzyma on 10330 zł odszkodowania. (Obecnie 20% przeciętnego wynagrodzenia to 1033 zł, kwotę tą mnożymy razy 10, bo ustalono 10% uszczerbku na zdrowiu)

W drugim przypadku odszkodowanie przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy. Za członka rodziny uważa się m.in. małżonka, dzieci oraz rodziców, jeżeli w dniu śmierci prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. Wysokość odszkodowania wynosi:

– 18-krotność przeciętnego wynagrodzenia, gdy ma je otrzymać małżonek lub dziecko,

– 9-krotność przeciętnego wynagrodzenia, gdy ma je otrzymać inny członek rodziny. 

Co zrobić, gdy wydarzy się wypadek?

Należy bezzwłocznie zgłosić jego wystąpienie oraz zabezpieczyć miejsce zdarzenia. Oczywiście trzeba pamiętać o wezwaniu służb ratunkowych, jeśli jest to potrzebne. Bezwzględnie trzeba dopilnować by pracodawca sporządził protokół powypadkowy, w którym rzetelnie zostanie opisany przebieg wypadku. Poszkodowany pracownik ma prawo zgłaszać uwagi i zastrzeżenia do treści protokołu powypadkowego.

Na marginesie warto wskazać, że powyższe rozważania oparte są o ustawę o Ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Poszkodowany pracownik może również dochodzić odszkodowania od osoby odpowiedzialnej za powstanie u niego szkody na zasadach ogólnych przewidzianych przepisami kodeksu cywilnego.

Czy z powodu śmierci rodzica można domagać się odszkodowania? Od kogo można żądać wypłaty takiego świadczenia? Czy oprócz odszkodowania można domagać się innych świadczeń ? Czy możliwy jest zwrot kosztów pogrzebu rodzica? Odpowiedzi na te oraz inne pytania znajdziesz w poniższym artykule. 

W świetle odpowiednich przepisów kodeksu cywilnego, dziecku po śmierci rodzica może przysługiwać szereg świadczeń, do których zaliczamy zwrot kosztów leczenia i pogrzebu rodzica, odszkodowanie, rentę, zadośćuczynienie. Warto pamiętać, że świadczenia te są niezależne od siebie i przyznanie jednego z nich nie wyklucza żądania zapłaty drugiego. Otrzymanie takich świadczeń zależy jednak od spełnienia pewnych warunków, które zostaną pokrótce omówione poniżej. 

Odszkodowanie za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej

W myśl art. 446 § 3 kodeksu cywilnego, Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Chodzi np. o stres, depresję lub poczucie osamotnienia, które uniemożliwiają osiąganie z pracy lub innej działalności dotychczasowych zysków. Pogorszenie musi mieć charakter obiektywny i wynikać ze śmierci osoby najbliższej. W ww. przepisie chodzi nie tylko o znaczne pogorszenie się obecnej sytuacji życiowej, ale także o brak możliwości jej poprawy w przyszłości.

Renta 

Jeśli osoba zmarła była zobowiązana do płacenia alimentów na rzecz swojego dziecka, a taki obowiązek ma każdy rodzic, dopóki jego dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, to dziecko (małoletnie lub nawet pełnoletnie) może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty, wypłacanej przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Zadośćuczynienie 

Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego – w tym dziecku zmarłego – odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Poprzez krzywdę rozumiemy ból i cierpienie, doznawane w związku z utratą bliskiej osoby. Sąd miarkując wysokość zadośćuczynienia bierze pod uwagę takie czynniki jak długotrwałość cierpień psychicznych, poczucie osamotnienia, depresja, apatia, rezygnacja z aktywności towarzyskiej, ale również wiek poszkodowanego i jego sytuacja rodzinna.

Zwrot kosztów leczenia i pogrzebu

Osoba, która poniosła koszty zorganizowania pogrzebu swojego rodzica, może żądać zwrotu tych wydatków. Jedyną przesłanką w tym zakresie jest faktycznie poniesienie tych kosztów oraz zasada, zgodnie z którą koszty te nie powinny przekraczać zwykłej miary przyjętej w środowisku zmarłego. W zakresie zwrotu kosztów leczenia chodzi o koszty pozostające w związku ze zdarzeniem, które wywołało szkodę na stanie zdrowia zmarłego, a następnie śmierć.

Od kogo żądać wypłaty świadczenia po śmierci rodzica?

Co do zasady osobą zobowiązaną do zapłaty wyżej opisanych świadczeń, związanych ze śmiercią poszkodowanego jest sprawca zdarzenia, które tą śmierć spowodowało. Jednak bardzo często do szkód, których następstwem jest śmierć, dochodzi w ruchu drogowym, którego uczestnicy są obowiązani do posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Zatem jeśli do śmierci poszkodowanego doszło w wyniku wypadku komunikacyjnego, podmiotem zobowiązanym do zapłaty jest ubezpieczyciel, u którego sprawca zdarzenia miał wykupioną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Oczywiście jeśli osoba odpowiedzialna za szkodę nie była objęta żadnym ubezpieczeniem, odszkodowania można żądać od tego sprawcy bezpośrednio.

Niezależnie od powyższego, odszkodowania można żądać także od ubezpieczyciela zmarłego z tytułu posiadania przez niego polisy ubezpieczenia na życie, a także jeśli śmierć miała charakter naturalny lub wywołany chorobą albo nieszczęśliwym wypadkiem. Świadczenie należy się w pierwszej kolejności osobie uposażonej, czyli wskazanej przez ubezpieczonego w polisie osobie uprawnionej do odbioru odszkodowania. Jeśli ubezpieczony nie wskazał uposażonego, to uprawnione są osoby wymienione w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia, które zazwyczaj stanowią załącznik do umowy ubezpieczenia. Jeśli ubezpieczyciel wypłaci zbyt niskie świadczenie, można domagać się podwyższenia tej kwoty na drodze sądowej.

Należy pamiętać, że ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania, jeśli okaże się, że rodzic nie opłacał składek.

 Możliwe jest również żądanie jednorazowego odszkodowania od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeśli śmierć rodzica była wynikiem wypadku przy pracy. Szczegółowe zasady przyznawania takiego odszkodowania przez ZUS znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 233).

Widok przebiegających lub już potrąconych zwierząt leśnych nie jest zjawiskiem rzadkim na polskich drogach. Co należy zrobić, gdy taka kolizja spowoduje uszkodzenia auta? Czy uzyskanie odszkodowania jest w ogóle możliwe, a jeśli tak, to do kogo kierować roszczenia? 

Co zawiera polisa AC?

W pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy polisa autocasco (AC) nie wyłącza odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkodę powstałą w wyniku potrącenia zwierzęcia (sarny, łosia, jelenia, dzika, a także zwierząt gospodarskich i domowych). Jeśli takiego wyłączenia nie ma, to z dużym prawdopodobieństwem uzyskanie odszkodowania jest możliwe. 

Odszkodowanie od zarządcy drogi 

Co zrobić, gdy ubezpieczenie autocasco nie zostało wykupione? W tym wypadku można ubiegać się o odszkodowanie przed sądem od zarządcy drogi. W ramach takiego postępowania należy udowodnić, że to zarządca nie zadbał o odpowiednie oznakowanie, czyli nie ustawił przy drodze znaku A-18b „dzikie zwierzęta”. Wskazany znak oznacza, że kierowca zobowiązany jest zachowania ostrożności. Należy zatem stwierdzić, że jeśli do kolizji doszło na drodze, przy której ustawiono znak „dzikie zwierzęta” to szansa na uzyskanie odszkodowania od zarządcy drogi jest niewielka.

Co, jeżeli zarządca nie umieścił znaku przy drodze? 

Czy brak umieszczenia znaku ostrzegawczego przy drodze oznacza, że kierowca za każdym razem uzyska odszkodowanie? Niestety, brak takiego znaku nie przesądza jeszcze o odpowiedzialności zarządcy drogi, na której doszło do kolizji. Odszkodowanie jest możliwe do uzyskania w oparciu o tzn. zasady ogólne, czyli w zależności od pozostałych okoliczności zdarzenia. Orzecznictwo nie daje jednoznacznych odpowiedzi, a zatem każda sprawa traktowana jest indywidualnie. Od kogo można dostać odszkodowanie za kolizję z dziką zwierzyną, gdy droga nie została odpowiednio oznakowana? Odszkodowania po kolizji można dochodzić od zarządcy drogi (z tytułu niedopełnienia obowiązku poinformowania o istniejącym zagrożeniu ze strony dzikiej zwierzyny) lub koła łowieckiego (gdy do kolizji doszło w dniu, w którym odbywało się polowanie).

Co robić, gdy już doszło do zderzenia z dzikim zwierzęciem? 

Gdy mamy zamiar uzyskać odszkodowanie po zderzeniu z dzikim zwierzęciem należy zadbać o zgromadzenie odpowiedniej dokumentacji. W pierwszej kolejności jednak należy: 

• zatrzymać auto i upewnić się, czy stoi w miejscu bezpiecznym dla innych uczestników ruchu oraz zabezpieczyć miejsce zdarzenia przez wystawienie trójkąta ostrzegawczego
• wezwać policję, 
• wykonać zdjęcia uszkodzone pojazdu, miejsca wypadku auta oraz miejsca wypadku,
• zorientować się, czy na drodze jest umieszczony znak „dzikie zwierzęta”, 
• w razie posiadania polisy AC – zgłosić szkodę do towarzystwa ubezpieczeniowego,
• gdy kierowca nie posiada polisy AC – sprawa może być skierowana przez kierowcę na drogę postępowania sądowego.

Należy również pamiętać, że nigdy nie powinniśmy dotykać rannego lub martwego zwierzęcia pamiętając, że oprócz infekcji, istnieje niebezpieczeństwo, że zwierzę nas kopnie lub ugryzie. Jeśli pozwoli na to sytuacja, dla uspokojenia zwierzęcia można ze szczególną ostrożnością nakryć mu głowę kocem lub innym materiałem.

W prawie cywilnym jednym z rodzajów odpowiedzialności jest odpowiedzialność deliktowa, czyli za czyn niedozwolony, który spowodował szkodę. Bezprawność w prawie cywilnym jest rozumiana szerzej niż w prawie karnym, obejmuje bowiem także niezgodność zachowania z zasadami współżycia społecznego. Warunkiem odpowiedzialności jest możliwość przypisania sprawcy winy umyślnej lub nieumyślnej. W dalszej części zostanie pokrótce opisane, czego może domagać się poszkodowany oraz w jakich sytuacjach obowiązek naprawienia szkody ulega zmniejszeniu.

Wyrządzenie szkody kreuje stosunek zobowiązaniowy pomiędzy sprawcą, który staje się w ten sposób dłużnikiem, a poszkodowany wierzycielem. Wierzyciel może domagać się naprawienia szkody majątkowej w jeden z poniżej wymienionych sposobów:

• przywrócenie stanu poprzedniego – np. naprawa uszkodzonej rzeczy;
• zapłata odszkodowania – np. zapłata równowartości wybitej szyby, równowartości zniszczonych klombów azalii.

Podstawą roszczenia wierzyciela jest art. 363 k.c. Wierzyciel dokonuje wyboru poprzez oświadczenie złożone w tym przedmiocie dłużnikowi. Wybór wierzyciela w tym zakresie  może zostać ograniczony tylko do świadczenia w pieniądzu w dwóch sytuacjach: gdy przywrócenie stanu poprzedniego jest niemożliwe  oraz gdyby przywrócenie stanu poprzedniego wprawdzie było możliwe, ale pociągałoby za sobą nadmierne trudności lub koszty.

Nie zawsze jednak należne odszkodowanie będzie stanowiło równowartość kosztów naprawy. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2002 r. w sprawie o sygn. akt V CKN 903/00 Sąd stwierdził, że: „Jeżeli koszt naprawy samochodu jest wyższy od jego wartości przed uszkodzeniem, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do kwoty odpowiadającej różnicy wartości samochodu sprzed i po wypadku.”

W przypadku uszkodzenia samochodu, przywrócenie stanu poprzedniego będzie często wiązało się z zakupem części zamiennych. Na tym tle pojawiło się swego czasu wiele wątpliwości związanych z tym, czy wierzyciel musi koniecznie korzystać z najtańszych części oferowanych na rynku. Wątpliwości te rozwiewa Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 kwietnia 2002 r. w sprawie o sygn. I CKN 1466/99, stwierdzając, że: „Jeżeli z treści umowy ubezpieczenia autocasco nie wynika nic innego, ubezpieczony, który nabywa autoryzowane części samochodowe potrzebne do naprawy uszkodzonego w wypadku pojazdu, nie ma obowiązku poszukiwania sprzedawcy oferującego je najtaniej. Możliwe jest przypisanie ubezpieczonemu naruszenia, wynikającego z art. 354 § 2 k.c., obowiązku współpracy z dłużnikiem, jeżeli świadomie lub przez niedbalstwo kupił części droższe.”

Należy mieć na uwadze, że w żadnym wypadku odszkodowanie nie może prowadzić do wzbogacenia się wierzyciela. Granicą odszkodowania jest pełne pokrycie szkody, czyli jej kompensacja. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 kwietnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 950/15: „Z art. 361 § 2 k.c., pozostającego w ścisłym związku z art. 363 § 2 k.c., wynika obowiązek naprawienia szkody przez zapewnienie wierzycielowi całkowitej kompensaty wywołanego uszczerbku, który nie może jednak prowadzić do jego nieuzasadnionego wzbogacenia. Przyjęcie zasady, że szkodę ustala się według wartości na datę orzekania o odszkodowaniu uzasadnia przyjęcie, iż wierzyciel nie ponosi negatywnych skutków spadku wartości pieniądza w okresie od wymagalności zobowiązania do orzekania o obowiązku zapłaty przez dłużnika, zapewnia zatem pełną kompensatę i odsetki należą się od daty wyrokowania. Odsetki za opóźnienie i odszkodowanie na zasadach ogólnych, pełniąc takie same funkcje, mogą się jedynie uzupełniać.”

Przy ustalaniu szkody i jej wysokości istotne jest, że dłużnik odpowiada wyłącznie za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyroku z dnia 9 czerwca 2016 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 912/15 wyjaśnił, że normalny związek przyczynowy: „oznacza, że należy ustalić, czy zdarzenie stanowi warunek konieczny wystąpienia szkody (test conditio sine qua non) oraz, czy szkoda jest normalnym następstwem tego zdarzenia (selekcja następstw). Nie wystarczy więc ustalić istnienia związku przyczynowego jako takiego, lecz należy stwierdzić, że chodzi o następstwa (powiązania) obiektywnie normalne, typowe, przeciętne, oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy.” Orzecznictwo sądowe dostarcza wielu przykładów zdarzeń, które nie zostały uznane za następstwa wynikłe z normalnego związku przyczynowego. W tym miejscu warto zacytować wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 1982 r. sygn. akt IV CR 60/82: „Nie zachodzi normalny związek przyczynowy między decyzją o udzieleniu wychowankowi zakładu poprawczego urlopu okolicznościowego i kradzieżą popełnioną przez tego wychowanka w czasie pobytu poza zakładem poprawczym.” Inny przykład zawarty został w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2011 r. w sprawie o sygn. akt I CSK 475/10: „Rozstrój zdrowia psychicznego pracownika nie jest normalnym następstwem niesłusznego zwolnienia z pracy lub wydania krzywdzącej go opinii.”

Drugą okolicznością, która wpływa na rozmiar odszkodowania jest przyczynienie się poszkodowanego. Zgodnie z art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Przyczynienie się poszkodowanego musi się wiązać z zachowaniem, które można ocenić jako obiektywnie naganne (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2001 r. w sprawie o sygn. I PKN 248/00), np. używa pojazdu, który działa wadliwie w wyniku popełnionego deliktu, a na skutek używania psują się w nim dodatkowe elementy.

W kontekście wypadków drogowych bardzo ważne jest, że zgodnie z orzecznictwem sądowym: „Osoba, która decyduje się na jazdę samochodem z kierowcą będącym w stanie po spożyciu napoju alkoholowego, przyczynia się do odniesionej szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego, gdy stan nietrzeźwości kierowcy pozostaje w związku z tym wypadkiem. Spożycie napoju alkoholowego przed jazdą z takim kierowcą uważać należy za znaczne przyczynienie się do powstania szkody – art. 362 k.c.” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1418/12).

Podsumowując, delikt jest jednym ze źródeł powstania zobowiązania. Poszkodowany jest wierzycielem, a sprawca deliktu dłużnikiem. Wierzyciel może żądać naprawienia szkody poprzez przywrócenie stanu poprzedniego albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Pomimo wyrządzenia szkody rozmiar odpowiedzialności doznaje pewnych ograniczeń: po pierwsze, dłużnik odpowiada tylko za normalne następstwa swojego czynu, a po drugie, jeśli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek odszkodowawczy ulega odpowiedniemu zmniejszeniu.